Uithuisplaatsing

Het Ondersteuningsteam steunt toeslagenouders met kinderen die uit huis zijn geplaatst. Lees op deze pagina meer over uithuisplaatsing, de toeslagenaffaire en wat het Ondersteuningsteam betekent voor deze groep ouders en kinderen.

Uithuisplaatsing en de toeslagenaffaire

Een uithuisplaatsing met of zonder kinderbeschermingsmaatregel betekent dat je kind gedwongen uit huis is geplaatst. Het is een maatregel van de jeugdbescherming. De kinderrechter neemt deze beslissing omdat hij of zij vindt dat het niet verantwoord is dat een kind thuis woont. Door de toeslagenaffaire zijn veel gezinnen in ernstige financiële en persoonlijke problemen gekomen. Bij sommige ouders werden ook kinderen uit huis geplaatst.

Uit huis zonder tussenkomst jeugdbescherming

Sommige kinderen wonen niet meer thuis zonder tussenkomst van de kinderrechter of de jeugdbescherming. Bijvoorbeeld omdat ouders zich onvoldoende capabel vinden om voor hun kinderen te zorgen en ze onderbrengen bij familie of een ex-partner. Ook een professional van een wijkteam of andere organisatie kan er bij ouders op aandringen een kind ergens anders te laten wonen dan thuis. Dat kan tijdelijk zijn, of voor een langere tijd.

Toeslagenaffaire

Tussen 2005 en 2019 speelde de toeslagenaffaire. Gezinnen werden onterecht beschuldigd van fraude. Ze zouden te veel kinderopvangtoeslag hebben ontvangen en moesten die terugbetalen. Ze kregen hoge aanslagen van de Belastingdienst, de aanslagen liepen op tot tienduizenden euro’s. Dat leidde in de gezinnen tot acute geldproblemen, hoge schulden, extreme stress en gezondheidsproblemen. Veel ouders verloren daardoor hun woning of hun werk. Ook speelde in veel gezinnen verslavingsproblemen, huiselijk geweld of andere problematiek.

Schulden en problemen

Door de boetes van de Belastingdienst tijdens de toeslagenaffaire kwamen veel gezinnen in geldproblemen. Bestaande problemen bij ouders en in het gezin werden daardoor sterker of er ontstonden nieuwe problemen met bijvoorbeeld wonen, werk en gezondheid. Mede hierdoor kwamen er ouders in aanraking met jeugdbescherming en de kinderrechter. De Raad voor de Kinderbescherming oordeelde dat voor een groep kinderen de thuissituatie niet meer veilig was, of dat kinderen werden bedreigd in hun ontwikkeling. Het gevolg was dat 2.090 kinderen van deze gedupeerde ouders uit huis zijn geplaatst.

Woonplek na een uithuisplaatsing

Sommige kinderen woonden na een uithuisplaatsing, tijdelijk, in een pleeggezin binnen de familie. Bijvoorbeeld bij een opa of oma of een ex-partner. Dit wordt netwerkpleegzorg genoemd. Andere kinderen kwamen terecht in een pleeggezin buiten de familie. Sommige kinderen werden geplaatst in een gezinshuis of een residentiële instelling. De duur van de uithuisplaatsing verschilde: soms duurde het maanden, soms jaren en soms wonen de kinderen nog steeds niet thuis.

Herziening van een uithuisplaatsing

Als je wilt dat je kind weer bij thuis komt wonen, kun je een verzoek indienen voor een officiële herziening. Hierbij onderzoekt een jeugdorganisatie nog een keer jou gezinssituatie. Een officiële herziening vraag je aan bij de jeugdbescherming. Is je kind 12 jaar of ouder? Dan kan hij of zij dit onderzoek ook zelf aanvragen bij je jeugdbescherming.

Ondersteuningsteam voor gedupeerden

Bij de slachtoffers van de toeslagenaffaire zijn, volgens de laatste cijfers van het CBS, 2.090 kinderen uithuisgeplaatst. Dit leidde tot grote verontwaardiging in de maatschappij en politiek. Om deze ouders en uithuisgeplaatste kinderen bij te staan, vroeg het kabinet daarom om een speciaal team om deze ouders en kinderen te ondersteunen, te werken aan relatieherstel en, als dat mogelijk is, terugplaatsing. Het Ondersteuningsteam (OT) kreeg deze taak en is sinds april 2022 actief. Het Ondersteuningsteam steunt toeslagenouders met uit huis geplaatste kinderen die zich aanmelden. Het Ondersteuningsteam ondersteunt ook kinderen van toeslagenouders die uit huis geplaatst zijn of zijn geweest. Ook via instanties, professionals of lotgenotengroepen kunnen ouders en kinderen zich aanmelden. De steun van het Ondersteuningsteam is kosteloos en onafhankelijk.

Relatieherstel ouders en kinderen

Ouders bij wie de kinderen door de toeslagenaffaire uit huis zijn geplaatst, willen altijd weer in contact komen met hun kind. Ook willen ze vaak hun gezag terug, een verruiming van de bezoekregeling en, als dat kan, dat hun kind weer terug naar huis komt.

Het Ondersteuningsteam (OT) ondersteunt deze ouders en kinderen in dit relatieherstel. Ook helpen ze met het contact met instanties die hierover oordelen en beslissen. Deze ondersteuning is belangrijk, want soms begrijpen ouders van wie de kinderen uit huis zijn geplaatst, of hun kinderen, de reden van de ingreep niet. Ook durven ze hun verhaal niet (meer) te vertellen en weten niet de juiste weg te vinden.

De ouders en kinderen krijgen van het Ondersteuningsteam een procesbegeleider toegewezen die een brug slaat tussen ouders en jeugdbeschermers, zoals jeugdzorg, justitie en zorgprofessionals. Het helpt bij herstel zodat onwenselijke situaties niet langer dan nodig duren. De wensen van de ouders zijn bepalend voor de hulp, zij zijn in regie.

Terugplaatsing van een kind

Een kind terugplaatsen is een beslissing van de kinderrechter. De rechter baseert dit oordeel op onderzoek van de jeugdbescherming of de Raad voor de Kinderbescherming. Het Ondersteuningsteam (OT) heeft geen mandaat om kinderen terug te plaatsen. Dat blijft een oordeel van de rechter. Het OT ondersteunt moeders, gezinnen en kinderen wel bij dit (gezins)herstel. De procesbegeleiders van het OT helpen bij contactherstel, bezoekregelingen, het terugkrijgen van gezag, de stappen bij een terugplaatsing of het voorkomen van uithuisplaatsing.

Bemiddeling Ondersteuningsteam bij terugplaatsing

Het Ondersteuningsteam (OT) is een neutrale en onafhankelijke bemiddelaar tussen alle partijen die betrokken zijn (geweest) bij de uithuisplaatsing van kind. Om ouders en kinderen te ondersteunen, koppelt het OT een persoonlijke procesbegeleider aan een ouder of een kind. Deze procesbegeleider kan bij gesprekken aanwezig zijn en samen met ouders en kinderen bij de instanties tot een oplossing komen. Het OT neemt dus geen beslissing over het terugplaatsen van een kind in een gezin. Over het werk van het Ondersteuningsteam lees je hier meer.

Hulp van een procesbegeleider

De procesbegeleider helpt ook bij praktische ondersteuning die een ouder, gezin of kind nodig heeft. Dat is bijvoorbeeld hulp bij inkomen, het organiseren van een woning, het behoud van werk of hulp geven bij (mentale) gezondheid. De procesbegeleider koppelt hiervoor mensen aan de goede organisaties en hulpverlening. Ook verbeteren ze de relatie met hulpverleners. Wanneer deze zaken beter gaan, kan makkelijker worden gewerkt aan contactherstel en terugplaatsing van een kind. Aanmelden bij het Ondersteuningsteam kan hier.

Meer lezen?